မူင်ႇယႂႃႇ၊ ၸႄႈတွၼ်ႈ

ၸႄႈတွၼ်ႈမူင်ႇယႂႃႇ
ၸႄႈတွၼ်ႈ
ၸႄႈတွၼ်ႈမူင်ႇယႂႃႇ
ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 22°07′N 95°08′E
မိူင်း	မျၢၼ်ႇမႃႇ
ၸႄႈတိူင်း	ၸႄႈၵႅင်း
ၸႄႈဝဵင်း	4
ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ	ဝဵင်းမူင်ႇယႂႃႇ
ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ်	MST (UTC+6:30)

ၸႄႈတွၼ်ႈမူင်ႇယႂႃႇ (မၢၼ်ႈ: မုံရွာခရိုင် ; ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Monywa District ; သဵင်ဢွၵ်ႇ [Zetaun Mongywaa]) ၼႆႉ ပဵၼ်ၸႄႈတွၼ်ႈ ထုင်ႉပွတ်းတႂ်ႈ ၶူင်ႈ ၼမ်ႉၶၢင်တွင်း ဢၼ်မီးပွတ်းၸၢၼ်း ၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸႄႈတွၼ်ႈမူင်ႇယႂႃႇၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ် ပဵၼ်ပၢင်ႇပဵင်း ဢၼ်ၸၢင်ႈၽုၵ်ႇသွမ်ႈလႆႈ သေ ပဵၼ်ၸႄႈတွၼ်ႈ ဢၼ်ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းသတ်ႉသေပိူၼ်ႈ တီႈၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်းယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉဢမ်ႇဢမ်ႇၵႃး မိူဝ်ႈပၢၼ် ၶုၼ်မၢၼ်ႈမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၶဝ်ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵေႃႉၸၢႆးႁၢၼ် ၵေႃႉၸၢႆးငၢၼ်၊ လုၵ်ႈသိုၵ်းႁၢၼ် ဢွၵ်ႇၼမ်ၼႃႇလႄႈ သမ်ႉပေႃးႁွင်ႉဝႃႈ ၸႄႈတွၼ်ႈလုၵ်ႈသိုၵ်းၼႆလႄႈသင်၊ ၸႄႈတွၼ်ႈၶၢင်တွင်းပွတ်းတႂ်ႈ ၼႆသေ မိူဝ်ႈ ပၢၼ်ၵုင်းပွင်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ် ၼႃႈလိၼ်ႁႅင်းၶၢမ်ႇပိုၼ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇတပ်ႉမၢၼ်ႈယဝ်ႉ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း ဢၼ်ပဵၼ် ႁူဝ်သိုၵ်းလူင် ပၼ်ထုလ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်မႃး မိူဝ်ႈ သိုၵ်းဢင်းၵိတ်ႉမၢၼ်ႈ ပွၵ်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ (1824-26)ၼၼ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းဝႃႈၸႃႇတိ ဝၢၼ်ႈငပယိၼ်း ဢိူင်ႇဢလူင်ႇ တီႈ ၸႄႈတွၼ်ႈၶၢင်တွင်းပွတ်းတႂ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ ၽိုၼ်မၢႆ ပၢၼ်ၵုင်းပွင်ႇဝႃႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵႃႈတီႈ ၸႄႈတွၼ်ႈၶၢင်တွင်းပွတ်းတႂ်ႈၼႆႉ လႆႈထုၵ်ႇပွႆႇၵႂႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်တီး ဝၢင်းႁေႃၶမ်း၊ ၸိူဝ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၽူႈၵႅမ်တူဝ် သၢႆႉၶႂႃ လႄႈ တီႈ တပ်ႉႁိူဝ်းၶုၼ်ႁေႃၶမ်း၊ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆယဝ်ႉ။ ၸႄႈတွၼ်ႈမူင်ႇယႂႃႇ ၵၢပ်ႈပၢၼ်ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈပိူင်လူင် တွၼ်ႈတႃႇ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ လႄႈ တွၼ်ႈတႃႇ ႁဵတ်းၵုၼ်ႇသိၼ်ဢွၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸႄႈဝဵင်းၸိူဝ်းၶဝ်ႈပႃး

1. ၸႄႈဝဵင်းမူင်ႇယႂႃႇ
2. ၸႄႈဝဵင်းဢယႃႇတေႃႇ
3. ၸႄႈဝဵင်းပုတလိၼ်ႇ
4. ၸႄႈဝဵင်းၶျွင်းဢူး

ဝဵင်းပၵ်းလုမ်းၸႄႈတွၼ်ႈ

ဝဵင်းမူင်ႇယႂႃႇ ၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းပၵ်းလုမ်းၸႄႈတွၼ်ႈသေ ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်တူၵ်းတီႈလီသေဢမ်ႇၵႃး ၼႂ်းၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်းတၢင်းတိူင်းၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ တီႈၼႂ်း ဝဵင်းၸိူဝ်းယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉသေ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ဢၼ်လႆႈလၢမ်းတူၺ်း မိူဝ်ႈပီ 2009 ၼၼ်ႉ ၼပ်ႉသွၼ်ႇတူၺ်းဝႃႈ တေမီးယူႇ မွၵ်ႈ (202,983) ၼႆယဝ်ႉ။ မီးဝႆႉ ၸၼ်ႉၸွမ်မူင်ႇယႂႃႇ၊ ၸၼ်ႉၸွမ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးမူင်ႇယႂႃႇ၊ ၸၼ်ႉၸွမ်ပၢႆးၸၢင်ႈ (မူင်ႇယႂႃႇ)၊ ၸၼ်ႉၸွမ်ၶွမ်ႇပိဝ်ႇတႃႇ (မူင်ႇယႂႃႇ)၊ ၶေႃးလဵၵ်ႉပၢႆးပႆႇၺႃႇမူင်ႇယႂႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ပဵၼ်ဝဵင်းလူင် ဢၼ်ပဵၼ်ၵၢင်ၵႅၼ်တွၼ်ႈတႃႇ ပၢႆးပႆႇၺႃႇၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်းယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉဢမ်ႇၵႃး ဢၼ်ပဵၼ် ၽြႃးၸုၵ်း ႁၢင်ႈၸဝ်ႈပုတ်ႉထ ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ ဢၼ်ပဵၼ် ၽြႃးၸုၵ်းၽေႃးထိတထွင်ႇ၊ ဢၼ်ပဵၼ် ၵွင်းမူးသမ်ႇပူၵ်ႉတေႇ ဢၼ်ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်မိူင်းယၢင်း ဢတိၵ်ႉထၢၼ်ႇသေတႄႇမႃး၊ ၵွင်းမူးသူၺ်ႇၸီးၶူင်ႇမူင်ႇယႂႃႇ ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်းဝဵင်းမူင်ႇယႂႃႇ လႄႈ ၵွင်းမူးယွၼ်းသူးတဵမ်ထူၼ်ႈ ဢၼ်ၶဝ်ႈပဵၼ် တၢင်းလီၼႃးမုၼ် ၶုၼ်ဢႃႇသေႃးၵ၊ ၵျွင်းလႄႇတီႇ ဢၼ် ၸဝ်ႈသြႃႇလႄႇတီႇ ထင်သဝ်းမႃးၼၼ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းၵူႈတီႈတီႈၵူႈလႅၼ်လႅၼ် ဢွၼ်ၵၼ်မႃးဝႆႉမႃးသႃသေ ၵိုၼ်းဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။

ဝဵင်းတၢင်ႇၸိူဝ်း

ဝဵင်းတၢင်ႇၸိူဝ်း ၸိူဝ်းဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈတီႈၼႂ်း ပိုၼ်ႉတီႈၼႆႉ ပဵၼ် ဝဵင်းဢယႃႇတေႃႇ၊ ဝဵင်းပုတလိၼ်ႇ၊ ဝဵင်းၶျွင်းဢူး ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်းပုတလိၼ်ႇၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ တႂိၼ်းတွင်ႇ ဢၼ်ဢွၵ်ႇ တဝ်းၶဵဝ်သွမ်ႇ ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ၸပီႇရူႇလၢႆးၼႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။