တႃႈၵုင်ႈ၊ ၸႄႈတိူင်း

ၸႄႈတိူင်းတႃႈၵုင်ႈ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး
ၸႄႈတိူင်း
ၸွမ်ပိဝ်
ဢွင်ႈတီႈ ၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်း တီႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ
ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 16.9841962°N 95.711893°E / 16.9841962; 95.711893
မိူင်း	မျၢၼ်ႇမႃႇ
ၸႄႈတိူင်း	တႃႈၵုင်ႈ
ၸႄႈလူင်	ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ
လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ
• ၸွမ်ၽွင်းလူင်	ၽျူဝ်းမိၼ်းတဵင်း (NLD)
• ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ	လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸႄႈတိူင်းတႃႈၵုင်ႈ
• လုမ်းတႅၼ်းၽွင်း သၢင်ႈၾိင်ႈမိူင်း	လုမ်းတႅၼ်းၽွင်း ၸႄႈတိူင်းတႃႈၵုင်ႈ
• လုမ်းတတ်းသိၼ်	လုမ်းတတ်းသိၼ် ၸႄႈတိူင်းတႃႈၵုင်ႈ
ဢေႇရိယႃႇ
• ႁုပ်ႈ	10,170 လွၵ်းၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ (3,930 လွၵ်းလၵ်း)
ႁူဝ်ၼမ်ၵူၼ်း (2014)
• ႁုပ်ႈ	၇,၃၆၀,၇၀၃
Demographics
• ၵူၼ်းၶိူဝ်း	မၢၼ်ႈ၊ ၶႄႇ၊ ဢိၼ်းတီးယႃး၊ တႆး၊ ယၢင်းၽိူၵ်ႇ၊ ၵေႃႇရၶႃး
• ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ်	ပုတ်ႉထ၊ ၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ၊ ဢိတ်ႇသလၢမ်ႇ၊ ႁိၼ်ႇတူႇ
ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ်	MST (UTC+06:30)
ဝႅပ်ႉသၢႆႉ	www.yangon.gov.mm

ၼႂ်း ၸႄႈမိူင်းလႄႈ ၸႄႈတိူင်း (႑႔) ဢၼ် တီႈၼႂ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉ ၸႄႈတိူင်းတႃႈၵုင်ႈ ၼႆႉ ပဵၼ်ၸႄႈတိူင်း ဢၼ်ၵူၼ်းၵိုၼ်းသေပိူၼ်ႈလႄႈ ပဵၼ်ၸႄႈတိူင်း ဢၼ်လဵၵ်ႉသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ မီးဝႆႉပွတ်းၸၢၼ်း မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇသေ ၸႄႈတိူင်းပႃႇၵိူဝ်၊ ၸႄႈတိူင်းဢေႇယႃႇဝတီႇ လႄႈ ၵူတ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇမူၵ်ႉတမ ၸိူဝ်းၼႆႉ လွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉယဝ်ႉ။ ၸႄႈလူင်တႄႉ ပဵၼ် ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈယဝ်ႉ။

ဢွင်ႈတီႈလႄႈ တၢင်းၵႂၢင်ႈ

ထုင်ႉသၢပ်ႇလႅၼ်ၼမ်ႉတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉၽၢႆႇၼႂ်းထုင်ႉၼိူဝ်ၵုၼ်ပၢၵ်ႇမႄႈၼမ်ႉ ပွတ်းၸၢၼ်း တီႈဢၼ်ၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽၢႆႇတူၵ်းၼႆႉ မီး ၸႄႈတိူင်းဢေႇယႃႇဝတီႇ၊ ၽၢႆႇႁွင်ႇလႄႈ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇၸမ်ႉမီး ၸႄႈတိူင်းပႃႇၵိူဝ် လႄႈ ၽၢႆႇၸၢၼ်း််ၸၼ်ႉ မီးပၢင်ႇလၢႆၵပ်ႉပလီႇယဝ်ႉ။ ၸႄႈတိူင်းတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ တၢင်းၵႂၢင်ႈ မီး ၁ဝ၁၇၁ လွၵ်းၶီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇသေ ပေႃးဢဝ်ၽၢႆႇဢုပ်ႉပိူင်ႇဝႃႈ ၸႅၵ်ႇဝႆႉ ၸႄႈဝဵင်း ၄၅ ၸႄႈဝဵင်းယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ်ဢေႇရိယႃႇၼႃႈလိၼ်ဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်ၸႄႈတိူင်းဢၼ်လဵၵ်ႉသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉသေတႃႉ ပေႃးတူၺ်း သဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်း ဢၼ်ၵဵပ်းမိူဝ်ႈ ပီ ၂၀၁၄ ၼၼ်ႉၼႆ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း မီး ၇,၃၆၀,၇၀၃ ၵေႃႉလႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းၼမ်သေပိူၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼိုင်ႈလွၵ်းၶီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇၼႆႉ မီးၵူၼ်း ၅၈၆ ၵေႃႉယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၸႄႈတိူင်းတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ၆၇% ၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းယူႇၼိူဝ်ဝဵင်းသေ ဢၼ်ၵိုတ်းလူဝ် ၃၃% ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းယူႇဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈယဝ်ႉ။ တႃႈၵုင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ထုင်ႉဝဵင်း ဢၼ်ၵူၼ်းယူႇၼမ်သေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ တီႈထုင်ႉပွတ်းၸၢၼ်း တႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉ မီးထုင်ႉဢွင်ႈတီႈ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးတီႇလဝႃႇ ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ဢွင်ႈတီႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီးလမ်ႇလွင်ႈၼႂ်းမိူင်း သၢမ်တီႈၼၼ်ႉ ဢၼ်ၼိုတေႃႇ ၉၆ တီႇၵရီႇ ၄၆ မဵတ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢိၵ်ႇပႃး ၵုၼ်ၵူဝ်ႇၵူဝ်း ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်း ပၢင်ႇလၢႆႇပင်းၵလႃးၼၼ်ႉသေႄလႈ တၢင်းၵႂၢင်ႈတင်းသဵင်ႈ မီးၵႂႃႇ လွၵ်းလၵ်း ၃,၉၂၇.၁၅ ယဝ်ႉ။

ၾိင်ႈၾႃႉ

ပဵၼ်ထုင်ႉဢၼ်ၸမ်ပၢင်ႇလၢႆႇသေ ယွၼ်ႉၽူၼ်ၼမ်လႄႈ မီးၾိင်ႈၾႃႉဢၼ်ယမ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ တၢင်ႉမႆႈၽတ်ႉၽဵင်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ၶၢဝ်းဢၼ်မႆႈသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႇပရႄႇၼၼ်ႉ မီး 95 တီႇၵရီႇၽႃႇရိၼ်ႇႁၢႆႉယဝ်ႉ။ တၢင်ႉမႆႈၶၢဝ်းၵၢင်ဝၼ်းၼႆႉ မီး 100 တီႇၵရီႇတေႃႇ 104 တီႇၵရီႇၽႃႇရိၼ်ႇႁၢႆႉယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်ၶၢဝ်းၵတ်းသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းလိူၼ်တီႇသႅမ်ႇပႃႇၼၼ်ႉတႄႉ တၢင်ႉမႆႈ မီး 77 တီႇၵရီႇၽႃႇရိၼ်ႇႁၢႆႉသေ တၢင်ႉမႆႈၵၢင်ၶမ်ႈ ပီႈ 69 တီႇၵရီႇၽႃႇရိၼ်ႇႁၢႆႉယဝ်ႉ။ တၢင်ႉၼမ်ႉၽူၼ်ၽတ်ႉၽဵင်ႉတႄႉ မီး 103 ၼိဝ်ႉယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်းၾူၼ်တႄႉ ၵႆႉပဵၼ် လိူၼ်မေႇတေႃႇ လိူၼ်ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇလႄႈ ၼႂ်းလိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ လႄႈ ဢေႃးၵၢသ်ႉၼႆႉ ၽူၼ်မႃးၼမ်သေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။

သၢႆတၢင်းၵပ်းသိုပ်ႇ

ပိူင်ဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၼမ်သေပိူၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ပိူင်လူတ်းၵႃးယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းၸႄႈတိူင်းတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ ၵူႈဝၼ်းၵူႈဝၼ်း မီးသၢႆလူတ်ႉၵႃး ပၢၵ်ႇပၢႆလႅၼ်ႈပၼ်သေ ၵမ်ႉပႃႈၼမ်တႄႉ တႄႇဢဝ်တီႈႁိမ်းႁွမ်းသူးလေႇၼၼ်ႉသေ လႅၼ်ႈပၼ်ယဝ်ႉ။ သူးလေႇ၊ မျေႇၼီႇၵူင်း၊ လႄးတၢၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈပိူင်လူင်မၼ်းသေ လူတ်ႉၵႃးၵမ်ႉပႃႈၼမ် ႁွတ်ႈၽႅဝ်တီႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းၸိူဝ်းယူႇ တႃႈၵုင်ႈတႄႉ လူတ်ႉသၢႆၼႆႉ လႆႈဝႃႈပဵၼ် ပိူင်လူင် တွၼ်ႈတႃႇၵႂႃႇမႃး ၵူႈဝၼ်းယဝ်ႉ။ ပိူင်တေႃႇသူင်ႇ ဢၼ်ၵူၼ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းၼမ် ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈတႄႉပဵၼ် လူတ်ႉလဵၼ်းယဝ်ႉ။ လူတ်ႉလဵၼ်းၼႆႉ တႄႉဢွၵ်ႇတီႈ တႃႈလူတ်ႈလဵၼ်းလူင် တႃႈၵုင်ႈသေ လူတ်ႉလဵၼ်းဢၼ် ပၼ်ႁွပ်ႈဝဵင်းၼိုင်ႈႁွပ်ႈယဝ်ႉ ၶိုၼ်းမႃးသုတ်းတီႈ တႃႈလူတ်ႉလဵၼ်းလူင်တႃႈၵုင်ႈ၊ လူတ်ႉလဵၼ်းပၼ်ႇဝဵင်း ဢၼ်မႃးသုတ်းတီႈ တႃႈလူတ်ႉလဵၼ်းဢိၼ်းၸဵင်ႇ၊ လူတ်ႉလဵၼ်းဢၼ်မႃးသုတ်းတီႈ တႃႈလူတ်ႉလဵၼ်းမိင်ႇၵလႃႇတူင်ႇ၊ လူတ်ႉလဵၼ်းဢၼ်ၵႂႃႇၸူး လေႃႇၵႃး၊ လူတ်ႉလဵၼ်းဢၼ်ၵႂႃႇၽၢႆႇ တူဝ်းၵျွင်ႇၵလေး ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ မီးလူတ်ႉလဵၼ်း ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ် ပီ ၂၀၁၇ လိူၼ်ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ ၁၆ မႃးသေ ယႃႉသိမ်းပႅတ်ႈ မ.ထ.တ (မၢၼ်ႈ: မ.ထ.သ) ပိူင်ၵဝ်ႇၼၼ်ႉသေ ၶိုၼ်းတႄႉ ပိူင်လူတ်ႉသၢႆတႃႈၵုင်ႈ YBS မႃးယဝ်ႉ။

ဝဵင်းပၵ်းလုမ်းၸႄႈတွၼ်ႈ

• ဢိၼ်းၸဵင်ႇ
• တၢၼ်ႇလိၼ်ႇ

ၸႄႈဝဵင်းၸိူဝ်းၶဝ်ႈပႃး

ၸႄႈတွၼ်ႈပွတ်းဢွၵ်ႇတႃႈၵုင်ႈ (႑႔) ၸႄႈဝဵင်း

• ၸႄႈဝဵင်းပူဝ်ႇတထွင်ႇ
• ၸႄႈဝဵင်းတၵူင်ႇသဵၵ်ႉၵၢၼ်း
• ၸႄႈဝဵင်းတၵူင်ႇမျူဝ်ႉတိတ်ႉ ပွတ်းဢွၵ်ႇ
• ၸႄႈဝဵင်းတၵူင်ႇမျူဝ်ႉတိတ်ႉ ပွတ်းႁွင်ႇ
• ၸႄႈဝဵင်းမျွၵ်ႉဢူၵ်ႉၵလႃႇ
• ၸႄႈဝဵင်းပၸုၼ်ႇတွင်ႇ
• ၸႄႈဝဵင်းတၵူင်ႇမျူဝ်ႉတိတ်ႉ ပွတ်းၸၢၼ်း
• ၸႄႈဝဵင်းတွင်ႇဢူၵ်ႉၵလႃႇပ
• ၸႄႈဝဵင်းတိင်ႇၵၢၼ်းၵျုၼ်း
• ၸႄႈဝဵင်းတေႃးပူင်ႇ
• ၸႄႈဝဵင်းမိင်ႇၵလႃႇတွင်ႇၺုၼ်ႉ
• ၸႄႈဝဵင်းတႃႇမူၺ်ႇ
• ၸႄႈဝဵင်းတႃႇၵေႇတ
• ၸႄႈဝဵင်းယၢၼ်ႇၵိၼ်း

ၸႄႈတွၼ်ႈပွတ်းတူၵ်းတႃႈၵုင်ႈ (႑႓) ၸႄႈဝဵင်း

• ၸႄႈဝဵင်းဢလူင်ႇ
• ၸႄႈဝဵင်းပႁၢၼ်း
• ၸႄႈဝဵင်းတၵူင်ႇ
• ၸႄႈဝဵင်းၵျွၵ်ႉတတႃး
• ၸႄႈဝဵင်းၵျိမျိၼ်ႇတႅင်ႇ
• ၸႄႈဝဵင်းလၢၼ်းမတေႃႇ
• ၸႄႈဝဵင်းလႃႉတႃႇ
• ၸႄႈဝဵင်းပပႄးတၢၼ်း
• ၸႄႈဝဵင်းၸၢၼ်းၶျွင်း
• ၸႄႈဝဵင်းသဵၵ်ႉၵၢၼ်း
• ၸႄႈဝဵင်းလႅင်ႇ
• ၸႄႈဝဵင်းၵမႃႇယုတ်ႉ
• ၸႄႈဝဵင်းမယၢၼ်းၵူင်း

ၸႄႈတွၼ်ႈပွတ်းႁွင်ႇတႃႈၵုင်ႈ (႘) ၸႄႈဝဵင်း

• ၸႄႈဝဵင်းလႅင်ႇတႃႇယႃႇ
• ၸႄႈဝဵင်းဢိၼ်းၸဵင်ႇ
• ၸႄႈဝဵင်းမိင်ႇၵလႃႇတူင်ႇ
• ၸႄႈဝဵင်းသူၺ်ႇပျီႇတႃႇ
• ၸႄႈဝဵင်းလႄးၵူး
• ၸႄႈဝဵင်းမေႃႇပီႇ
• ၸႄႈဝဵင်းထၢၼ်ႈတပိၼ်ႇ
• ၸႄႈဝဵင်းတႅၵ်ႉၵျီး

ၸႄႈတွၼ်ႈပွတ်းၸၢၼ်းတႃႈၵုင်ႈ (႑႐) ၸႄႈဝဵင်း

• ၸႄႈဝဵင်းတလ
• ၸႄႈဝဵင်းသဵၵ်ႉၵျီးၶၼွင်ႇတူဝ်ႇ
• ၸႄႈဝဵင်းၵူဝ်ႇၵူဝ်းၵျုၼ်း
• ၸႄႈဝဵင်းၵေႃႉမူး
• ၸႄႈဝဵင်းၶယၢၼ်း
• ၸႄႈဝဵင်းၵုၼ်းၶျၢၼ်ႇၵူင်း
• ၸႄႈဝဵင်းၵျွၵ်ႉတၢၼ်း
• ၸႄႈဝဵင်းတၢၼ်ႇလိၼ်ႇ
• ၸႄႈဝဵင်းတူင်းၶႂႃႉ
• ၸႄႈဝဵင်းတုၼ်ႇတေး

ဢွင်ႈတီႈၸိူဝ်းလီၶဝ်ႈၸႂ်

• ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ (ၶဝ်ႈပႃးဢၼ်လီဢၢမ်းဢေႃးဢၼ်ၼိုင်ႈ တီႈၼႂ်းလူၵ်ႈ) (မၢၼ်ႈ: ရွှေတိဂုံစေတီ)
• သူၼ်သတ်း (တႃႈၵုင်ႈ) (မၢၼ်ႈ: ရန်ကုန်မြို့ တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ်)
• ၽြႃးၵၢင်ၼမ်ႉ ၵျႅၵ်ႉမေႃႇဝုၼ်း (မၢၼ်ႈ: ကျိုက်မှော်ဝန်းရေလယ်ဘုရား)
• သူၼ်သၽႃႇဝလေႃႇၵႃး (မၢၼ်ႈ: လှော်ကားသဘာဝဥယျာဉ်)
• ၵၢတ်ႇပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်း (မၢၼ်ႈ: ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းဈေး)
• ႁွင်ႈၼႄၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (မၢၼ်ႈ: အမျိုးသားပြတိုက်)