တႃႇပွင်း၊ ဝဵင်း

ဝဵင်းတႃႇပွင်း
ဝဵင်း
ဝဵင်းတႃႇပွင်း ဢွင်ႈတီႈ ဝဵင်းတႃႇပွင်း
ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 17°2′0″N 94°48′0″E
မိူင်း	မျၢၼ်ႇမႃႇ
ၸႄႈမိူင်း	ဢေႇယႃႇဝတီႇ
ၸႄႈတွၼ်ႈ	ၸႄႈတွၼ်ႈပတဵင်ႇ
ၸႄႈဝဵင်း	ၸႄႈဝဵင်းတႃႇပွင်း
ႁူဝ်ၼမ်ၵူၼ်း (2014)
• ႁုပ်ႈ	154,400
ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ်	MST (UTC+6.30)

ဝဵင်းတႃႇပွင်း (မၢၼ်ႈ: သာပေါင်းမြို့ ; ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Thabaung) ၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်းတႃႇပွင်း၊ ၸႄႈတွၼ်ႈပတဵင်ႇ၊ ၸႄႈတိူင်းဢေႇယႃႇဝတီႇ၊ ပွတ်းတႂ်ႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇသေ မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ် ၽင်ႇၽၢႆႇၶႂႃ ၼမ်ႉငဝုၼ်ႇ(ပတဵင်ႇ)ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ ဝဵင်းပတဵင်ႇၵႂႃႇၽၢႆႇၸၢၼ်း ပေႃးဢဝ် ၶၢဝ်းတၢင်းၼမ်ႉဝႃႈ ၵႆယၢၼ် 25 လၵ်းယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ဝဵင်းတႃႈႁိူဝ်း ဢၼ်မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ် ၽင်ႇၼမ်ႉငဝုၼ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်းၵႄႈ ဝဵင်းပတဵင်ႇ လႄႈ ဝဵင်းငတၢႆးၶျွင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

လွင်ႈလႆႈႁွင်ႉ ဝဵင်းတႃႇပွင်း ၼႆႉ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ ဢွင်ႈတီႈဝဵင်းတႃႇပွင်းၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မၼ်းၸမ်ၵၼ်တင်း တိၼ်လွႆ သၼ်လွႆရၶႅင်ႇလႄႈ တူဝ်ထိူၼ်ႇၶဝ် ႁူမ်ႈၵၼ်ယူႇသဝ်းလႄႈ ၸူးႁွင်ႉၵိုၵ်းၸွမ်းၼၼ်ႉဝႃႈ တူဝ်ထိူၼ်ႇတင်းသဵင်ႈ (မၢၼ်ႈ: သားပေါင်း)ၼႆသေ ဝၢႆးမႃး ပဵၼ်တႃႇပွင်းမႃးၼႆယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉဢမ်ႇၵႃး ၸွမ်းလူၺ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းယၢင်း ၸိူဝ်းယူႇသဝ်းႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉဝႃႈ ပေႃးဢဝ် ၽႃႇသႃႇယၢင်းဝႃႈ ႁွင်ႉဝႃႈ တေႃႇပူဝ်းသေ ပဵၼ်မႃး တႃႇပွင်းၼႆယဝ်ႉ။

တၢင်းၵႂၢင်ႈၶႂၢင် ဝဵင်းတႃႇပွင်းၼႆႉ ၼႃႈယၢဝ်းမီး လၵ်းပၢႆၶိုင်ႈသေ ၼႃႈပွတ်း မီး ၶိုင်ႈလၵ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းၵမ်ႉၼမ်တီႈၼိူဝ်ဝဵင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈ ၸၢဝ်းပုတ်ႉထသေ ၵူၼ်းၶိူဝ်းယၢင်း ပဵၼ်ဢၼ်ၼမ်ႉထူၼ်ႈသွင်ယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပဵၼ်ဝဵင်းပၵ်းလုမ်း ၸႄႈဝဵင်းတႃႇပွင်းလႄႈ မီးဝႆႉလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸႄႈဝဵင်းယဝ်ႉ။

တီႈဝဵင်းတႃႇပွင်းၼႆႉ မီးဝႆႉလုမ်းၽၢႆႇဢုပ်ႉပိူင်ႇပိုၼ်ႉတီႈ၊ ဢွင်ႈတပ်ႉၸုမ်းပလိၵ်ႈ၊ ႁူင်းယႃ ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉသေဢမ်ႇၵႃး ႁူင်းႁဵၼ်း ၸၼ်ႉငဝ်ႈတေႃႇ ၸၼ်ႉသုင် မီးဝႆႉ သၢမ်ႁူင်းယဝ်ႉ။ ယူင်ႉသၢင်ႈမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တီႈၼိူဝ်ဝဵင်းၼႆႉ ပဵၼ် ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ မိၼ်းၵျွင်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸႄႈဝဵင်းတႃႇပွင်းၼႆႉ မီးၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်း ၸႄႈတွၼ်ႈပတဵင်ႇယဝ်ႉ။ ၽၢႆႇတူၵ်း မီး ငၢပ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇပင်းၵလႃး၊ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ လႄႈ ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ မီး ၸႄႈဝဵင်းၵျွင်းၵူင်း လႄႈ ၸႄႈဝဵင်းၵျူင်ႇပျေႃႇ၊ ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်း လႄႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇၼၼ်ႉ မီး ၸႄႈတွၼ်ႈတၢၼ်ႇတွႆး တီႈ ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇ လႄႈ ၸႄႈဝဵင်းၽႄငတၢႆးၶျွင်း တီႈ ၸႄႈတွၼ်ႈပတဵင်ႇသေ၊ ၽၢႆႇၸၢၼ်းမီး ၸႄႈဝဵင်းပတဵင်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ လွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉယဝ်ႉ။

တီႈၽၢႆႇတူၵ်း ၸႄႈဝဵင်းၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ငႃးလွႆ ၵွင်းလွႆၵႃႈတီႈ သၼ်လွႆရၶႅင်ႇၼႆ့ လုၵ်ႉဢဝ်တင်းၽၢႆႇႁွင်ႇသေ ၵၢႆၶဝ်ႈမႃးလႄႈ ၼႃႈလိၼ်ပဵၼ်ဢၼ်ဢမ်ႇပဵင်းဝႆႉ။ ပွတ်းၽၢႆႇဢွၵ်ႇ ဢၼ်မီးဝဵင်းတႃႇပွင်းၼႆႉတႄႉ ပဵၼ် ၼႃႈလိၼ်တႅမ်ႇၼႃႈလိၼ်ပဵင်းယဝ်ႉ။

တီႈၼႃႈလိၼ်တႅမ်ႇ တီႈၼႂ်းၸႄႈဝငေ်ႈၼႆႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၶဝ်ႈ ပဵၼ်ပိူင်လူင်သေ တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼႆႉၶူၵ်ႉၸၢၵ်ႈၶဝ်ႈ မီးဝႆႉတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ထူဝ်ႇလိၼ်၊ ၵၢၼ်သူၼ်၊ ၵၢၼ်ၼွင် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ႁဵတ်းယဝ်ႉ။ တီႈဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ပႃႇထိူၼ်ႇၼႂ်းၶွပ်ႇၸိူၵ်ႈ ၼွၵ်ႈၶွပ်ႇၸိူၵ်ႈသေ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၶူဝ်းၶွင်မႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၵုၼ် ဢၼ်ဢွၵ်ႇတီႈ ၸႄႈဝဵင်းယဝ်ႉ။

တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းတႃႇပွင်းၼႆႉ မီးဝႆႉ ၵွင်းမူးႁၢမ်းမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ၵႃႈတီႈ ဝၢၼ်ႈၽြႃးၵူင်း၊ ဝၢၼ်ႈၽြႃးဢူးပွၵ်ႉ၊ ဝၢၼ်ႈၽြႃးၼီႇဢူၵ်ႉသျိတ်ႉ ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပႆႇမီးၵူၼ်းၶူၼ်ႉၶႂႃႉ။ ပွႆးဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တီႈၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်းၼႆႉ ပဵၼ်ပွႆးၽြႃးတွင်ႇၺူဝ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈ ငႃးလွႆသၼ်လွႆရၶႅင်ႇ ဢၼ်ၵႆယၢၼ်ၵၼ်တင်း ဝဵင်းတႃႇပွင်း ၸဵတ်းလၵ်းၼၼ်ႉသေ ပွႆးၽြႃးၼႆႉ ၸတ်းႁဵတ်းၼႂ်း လိူၼ်ႁႃႈ ၵူႈပီၵူႈပီယဝ်ႉ။

တၢင်းၵႂၢင်ႈၶႂၢင် ၸႄႈဝဵင်းတႃႇပွင်းၼႆႉ မီး 781 လွၵ်းလၵ်းသေ ဢိူင်ႈၶဝ်ႈပႃး 71 ဢၼ်ယဝ်ႉ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈသဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်း ပီ 1971 သေ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း မီး 108,000 ၵေႃႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈ ၸၢဝ်းပုတ်ႉထ ၼမ်ႉသေပိူၼ်ႈသေ ၵူၼ်းၶိူဝ်းယၢင်း ၼမ်ထူၼ်ႈသွင်ယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းမိူင်းၼွၵ်ႈ ၶႄႇ၊ ၵလႃး ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးဝႆႉဢိတ်းဢွတ်းယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း တႃႇၵႂႃႇမႃး ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼႆႉ လႆႈၸႂ်ႉ ၼမ်ႉငဝုၼ်ႇ လႄႈ ႁွင်ႈဢွၼ်ႇႁွင်ႈယႂ်ႇတၢင်ႇၸိူဝ်းယဝ်ႉ။